قلعه های ابیانه

در اطراف ابیانه و بر بالای بلندی سه قلعه دفاعی ایجاد گردیده است. اکنون آثار باقی مانده از این سه قلعه مشهود است.در بررسی از آثار بجای مانده از این سه قلعه با نام های قلعه پایین (هرده) قلعه بالا (پل) در قسمت شمالی و قلعه یسمون در جنوب مشهود است که ابتدا قلعه پایین (هرده) بنا گردیده است.در زمان بعدی و بعلت نیاز به امنیت بیشتر قلعه بالا (پل) را بنا کرده اند و فاصله که بر بلندی ارتفاعات مشرف به روستا وجود دارد حدود ۵۰۰ متر است. ضخامت دیوارها از پایه ۸۰ سانتیمتر تا یک متر است. ارتفاع دیواره ها هر چه بالاتر می رود ضخامت آن کاهش می یابد و بلندی دیوارها ۴ الی ۵ متر است که در سطوح با شیب تندتر بلندی دیوار از ۵ متر بیشتر می شود. در ساخت دیوارها از سنگ و گل خاک رس به رنگ قرمز استفاده شده است. در ساختن قلعه دوم (قلعه پل) از سنگهای درشت تر و مناسب تر استفاده شده و در ساخت دیوارها دقت عمل بیشتر بکار رفته است ولی قدمت قلعه پایین (هرده) بیشتر است.قلعه ای که در جنوب روستا قرار دارد بعد از دو قلعه مذکور ساخته شده است با این تفاوت که دیوار دو قلعه در کنار هم با سنگ و گل سرخ ساخته شده اما قلعه سوم که به قلعه یسمون معروف است قسمت عمده دیوارهای قطور و بلند آن با گل و پایه سنگ بنا گردیده و دارای چهار برج دیده بانی است. 

مشخصات قلعه ها در ابیانه 

دو قلعه در ارتفاع ۲۳۰۰ متر از سطح دریا بر بلندی های مشرف به روستا قرار داشته و حدود ۵۰۰ متر از یکدیگر فاصله دارند. 

دیوارها با سنگ و ملات خاک سرخ بنا شده است در بعضی نقاط جهت استحکام بیشتر داخل دیوارها چوب بکار رفته است. 

ارتفاع دیوار اطراف قلعه پل در بعضی جاها بخصوص ضلع شمالی ۵ متر است که ضخامت دیوار در کف ۸۰ سانتیمتر و ضخامت دیوار هر چه بطرف بالا می رود کاهش می یابد.  

ماخذ: کتاب ویونا سرزمین کوهستانی من مولف: علی اکبر آریان